Społeczne Archiwum Warszawy

Modernistyczne osiedle zaprojektowane w 1961 r. przez zespół w składzie: Jerzy Czyż, Jan Furman, Andrzej Skopiński. Obejmuje ono teren: od Ogrodu Saskiego do ulicy Żelaznej oraz od ulicy Prostej do Chłodnej.
W latach 1713-48 teren osiedla stał się częścią dużego założenia urbanistycznego – Osi Saskiej. Od końca XVIII wieku obszar ten szybko i intensywnie się zabudowywał. Ważną inwestycją była budowa dwóch hal targowych w latach 1899-1901 na miejscu Koszar Mirowskich. Miejscem, od którego nazwę wzięła przyszła XX-wieczna inwestycja był plac Żelaznej Bramy, pełniący funkcję targową. Znaczne zmiany przyniosła II wojna światowa. Zabudowa tego obszaru była wypalona lub zburzona. Przebicie Marszałkowskiej od Królewskiej do placu Bankowego oraz budowa trasy W-Z i włączenie w jej ciąg ulicy Leszno zmarginalizowało komunikacyjną rolę placu Żelaznej Bramy oraz ulicy Chłodnej.
W 1952 roku powstał projekt Domu Wojska Polskiego, który miał stanąć na placu. Wraz z nim miało powstać całe osiedle socrealistycznych bloków. Projekt przygotował Romuald Gutt. Z tego projektu zbudowano tylko jeden blok znajdujący się w pobliżu ulic Królewskiej i Granicznej.
W 1961 roku przeprowadzono konkurs na projekt osiedla na opisywanym terenie. Wygrał projekt zespołu w składzie: Jerzy Czyż, Jan Furman, Andrzej Skopiński i Jerzy Józefowicz. Do realizacji projektu, po różnych zmianach przystąpiono w 1965 roku (ukończono w 1972 r.). Projekt przewidywał budowę 19 bloków 16 kondygnacyjnych. Założenie odwoływało się koncepcji Le Corbusiera - La Ville Radieuse (1935) czyli „miasta promiennego” - w którym luźna, wysokościowa zabudowa wypełniona była słońcem i zielenią. Bloki powstały w technologii monolitycznej systemu „Stolica I”. Przewidziano w nich umieszczenie w parterach: lokali sklepowych, a w obszernych holach miejsc wypoczynku oraz kiosków z prasą. Wzdłuż ul. Marchlewskiego (obecnie al. Jana Pawła II) miał powstać kompleks usługowo-handlowy, do jego budowy jednak nie doszło. Mieszkania w blokach były zgodne ze standardami obowiązującymi w latach 60. XX w.: są więc stosunkowo ciasne, w wielu przypadkach z ciemnymi kuchniami. Podczas budowy osiedla wyburzono większość zabudowy, która przetrwała II wojnę światową. Do dzisiaj przetrwały tylko nieliczne budynki głównie w zachodniej części osiedla w pobliżu Żelaznej, Waliców, Pereca czy Krochmalnej. W latach 90. rozpoczęło się zabudowywanie wolnych miejsc na terenie osiedla, które kontynuowane jest do dzisiaj. Same bloki również uległy licznym przekształceniom: zamurowane pionowe pasma luksferów przy klatkach schodowych, wiele holi zostało podzielonych, w większości zlikwidowano miejsca do wypoczynku i usunięto donice z palmami.